نسل پنجم اینترنت : نسل جهش یافته

چهارراهی خلوت در همسایگی‌تان را در نظر بگیرید که ناگهان مملو از عابران پیاده می‌شود. تصور کنید این امکان وجود داشته باشد که شما به عنوان یک متخصص بازاریابی بلافاصله از این موضوع مطلع شوید؛ اما چگونه؟ از طریق تیر چراغ‌برق آن حوالی که از نوع هوشمند و بخشی از ابزارهای بازاریابی مبتنی بر موقعیت^۱  است. به وسیله‌ی همین فناوری مشخص می‌شود که ترافیک عابران پیاده به خاطر مردمی است که در حال بررسی خانه‌ای فروشی در آن حوالی هستند و این اطلاعات می‌تواند مورد استفاده‌ی شما قرار گیرد. اضافه کردن تیرهای چراغ‌برق هوشمند به مجموعه‌ی «فناوری بازاریابی»^۲  شما، امکانی است که نسل پنجم فناوری تلفن همراه، آن را به وجود خواهد آورد. نسل پنجم اینترنت نه‌تنها سرعت اینترنت را بسیار بالاتر می‌برد، بلکه باعث کاهش زمان تأخیر در برقراری ارتباط و مصرف باطری می‌شود.این امیدواری وجود دارد که تا اواخر دهه‌ی آینده (دهه‌ی دوم قرن بیست و یکم) نسل پنجم اینترنت، همان طور که ایده‌های کوچکی مانند امکان امتحان لباس‌ به صورت مجازی را در دسترس قرار می‌دهد، به ایده‌های بزرگی مانند خودروهای بدون راننده، خانه‌ها و شهرهای هوشمند نیز جامه‌ی عمل بپوشاند.

نسل پنجم اینترنت سرانجام می‌تواند میلیون‌ها مشتری روستایی را با سرعت بالا به بازار و خدمات فروش متصل کند. این نسل اینترنت حتی ممکن است با تجهیز شرکت‌های مخابراتی به اطلاعات کمیاب برای خدمات تبلیغات بازرگانی، انحصار دوقطبی گوگل و فیس‌بوک را نیز در هم شکند.

این احتمال وجود دارد که دستگاه‌های همراه هر کاری را انجام دهند؛ جولی کوپرنول^۳  معاون بازاریابی جهانی در شرکت اینتل^۴  عقیده دارد: «وقتی گوشی‌های هوشمند را در نظر می‌گیریم، می‌بینیم یک تلفن همراه همه‌چیز را در خود جای داده است. ولی من فکر می‌کنم اوضاع باز هم تغییر خواهد کرد. در آینده دیگر به هیچ وسیله‌ی خاصی عنوان «همراه» را نمی‌دهیم؛ چرا که با فناوری آینده همه‌چیز همراه ما و متصل به ما خواهد بود.»

آنا بیگر^۵ مدیرکل بخش موبایل و ویدیو در اداره‌ی تبلیغات تعاملی^۶  می‌گوید: «وقتی نسل پنجم اینترنت فراگیر شود، کل زیست‌بوم دستخوش تحول خواهد شد. سؤالات مهمی در مورد این نسل وجود دارد؛ نسل پنجم اینترنت برای صنعت رسانه چه معنایی خواهد داشت؟ برای ناشران چطور؟ برندها برای حق‌ دسترسی به مشتریان چقدر باید هزینه کنند؟… به هر حال می‌دانیم این دسترسی رایگان نخواهد بود.»

وقتی نسل چهارم اینترنت پی‌ریزی می‌شد، هنوز در مورد فناوری‌های پوشیدنی سخنی در میان نبود. بخش بسیار کوچکی از اینترنت اشیا^۷ وجود داشت و استفاده از سرویس تاکسی یاب اوبر صرفاً یک روش بسیار زیبا برای نمایش عالی کارها محسوب می‌شد. حالا درست مانند زمان پیش از شروع نسل چهارم، هیچ‌کس نمی‌داند نسل پنجم طلیعه‌ی چه چیزی خواهد بود؟ اما می‌توانید انتظار ابزارهای متصل بسیار شگفت‌آورتر از فناوری‌های پوشیدنی، اتومبیل‌های بدون راننده و بهبود واقعیت افزوده و مجازی را داشته باشید.

اگر نسل چهارم توانست اینترنت اشیا را به سطحی فراتر از حد انتظار برساند (برای مثال یخچال‌های «هوشمند» که فهرست خرید را در تلفن شما به‌روزرسانی می‌کنند) پس می‌توان چشم‌اندازهای دورو‌درازی را برای نسل‌های بعد اینترنت متصور شد.

شرکت تی موبایل^۸ به تازگی یک آگهی در مورد آینده‌ی واقعیت افزوده پخش کرده است. در این ویدیو دوچرخه‌سواری را می‌بینیم که صفحه‌ی نمایش هوشمند مجازی دوچرخه‌اش به او در مورد یک تصادف قریب‌الوقوع هشدار می‌دهد؛ ماشین شاسی‌بلندی به سرعت از پشت سر به او نزدیک می‌شود. دوچرخه‌سوار با دریافت این پیام مانع تصادف می‌شود. در بخش دیگر آگهی، فردی بدون آنکه لباس‌های فروشگاه را بپوشد، از طریق ویدیو، به صورت مجازی لباس‌ها را بر تن امتحان می‌کند.

اندرو شرارد^۹  مدیر ارشد بازاریابی در شرکت تی موبایل می‌گوید: «اینترنت اشیا  امروز و حتی در آینده به حجم اطلاعات بالایی نیاز ندارد ولی اکثر فناوری‌های پوشیدنی‌ با توجه به نیازهای اطلاعاتی فراوانشان به حجم انتقال داده‌ی بسیار بالایی نیاز دارند.»

نسل چهارم به سادگی نمی‌تواند یک تجربه‌ی بی‌وقفه و بدون تأخیر را ارائه دهد در حالی که فناوری نسل پنجم تلفن همراه می‌تواند حجم عظیمی از داده‌ها را با کمترین اشتباه در مسیر ارسال کند و اجازه می‌دهد ایده‌ی نمایش ویدیویی توسط ابزارهای پوشیدنی‌ بیشتر به واقعیت نزدیک شود.

شرارد در ادامه می‌افزاید: «نسل پنجم اینترنت معادل آن چیزی خواهد بود که موتور جستجوگر برای اینترنت انجام داد. واقعاً فکر می‌کنم اینترنت اشیا با خلاقیتی خارج از حد تصور موجب دگرگونی تمام امور خواهد شد و احساس شگفت‌انگیزی را در ما خواهد برانگیخت».

سوی دیگر سرعت

وقتی در مورد رشد نسل پنجم اینترنت صحبت می‌کنیم، کارشناسان بازاریابی به شکل روزافزونی در مورد پهنای باند و تأخیر صحبت می‌کنند.

شرکت‌های خدمات اینترنتی اغلب بر پهنای باند تأکید می‌کنند. برای مثال «ثبت‌نام کنید و سرعتی برابر با ۱۵۰ مگابیت در ثانیه به دست آورید»؛ اما نیمه‌ی دیگر معادله‌ی سرعت، مسئله‌ی «تأخیر» است. تأخیر، مدت‌زمان لازم برای اتصال دو ابزار به یکدیگر است که نشان می‌دهد چرا با سرعت به اصطلاح بالای نسل چهارم هنوز نیاز به بافرینگ^۱۰  وجود دارد. یک شلنگ را تصور کنید که عرض آن پهنای باند و تأخیر طول آن است. اگر شلنگی به‌ طور قابل توجهی کوتاه‌تر و عریض‌تر باشد، با سرعت بیشتری می‌تواند آب را انتقال دهد. مدت‌زمان تأخیر در نسل چهارم ۳۰ تا ۶۰ میلی‌ثانیه است. نسل پنجم می‌خواهد مدت این تأخیر را به ۴ میلی‌ثانیه‌ برساند. اهمیت تأخیر در مورد ماشین‌های بدون راننده بسیار حیاتی است. برای مثال موقعیتی را تصور کنید که یک کودک، ناگهان وارد خیابان می‌شود، ماشین بدون راننده می‌بایست تصمیمی فوری بگیرد و خودرو را متوقف کند؛ این تصمیم فوری نیازمند اتصال سریع و یکپارچه‌ی داده‌ها است.

همچنین تأخیر در تبادل داده و عکس‌العمل دیرهنگام، مانع رشد و کاربری واقعیت افزوده و واقعیت مجازی^۱۱  در شکل متعالی خود می‌شود. جف گهب^۱۲  مدیر ارشد فناوری در بخش بازاریابی و تبلیغات دیجیتال آژانس وی ام ال^۱۳  عقیده دارد: «تأخیر یک محدودیت اساسی است که رفع آن باعث رشد، افزایش کاربرد و انعطاف فناوری می‌شود. اصلی‌ترین کاری که در حال حاضر با استفاده از واقعیت افزوده و واقعیت مجازی قابل انجام است، ایجاد تعامل مستقیم و بی‌واسطه بین افراد در محیط مجازی است. در حال حاضر چالش اصلی این است که نمی‌توان بین دو فرد داده‌های کافی تبادل کرد تا یک مکالمه‌ی معنادار ایجاد شود.»

دیگر جنبه‌ی نسل پنجم اینترنت بی‌سیم ثابت است که می‌تواند بدون نیاز به ابزار کمکی که باید در زمین نصب شوند، سرعت گیگابیتی را به ارمغان آورد. لاول مک‌آدام^۱۴  مدیرعامل شرکت ورایزون^۱۵  لقب «فیبر بی‌سیم» را به کار می‌برد و تأکید دارد اینترنت بی‌سیم ثابت می‌تواند زمینه‌ساز یک انقلاب در این زمینه باشد. طبق گزارش سال ۲۰۱۶ کمیسیون ارتباطات فدرال، ۳۴ میلیون آمریکایی هنوز به پهنای باند وسیع دسترسی ندارند.

طبق نظر دکتر گهب: «جمعیت محروم زیادی وجود دارد که نمی‌دانند اقتصاد دیجیتال و نسل پنجم از طریق اینترنت بی‌سیم ثابت می‌تواند راهی کاملاً جدید برای همه‌چیز باز کند. نسل پنجم اینترنت یک دنیای کاملاً جدید را روی افراد می‌گشاید که در آن ارتباط میان انسان‌ها به شکل اعجاب‌آوری گسترش پیدا خواهد کرد.»

ماشین به ماشین

در کنگره‌ی جهانی موبایل که در هفته‌ی آخر فوریه سال ۲۰۱۷ در بارسلون اسپانیا برگزار شد، شور و شوق عجیبی برای اینترنت نسل پنجم موج می‌زد. در این کنگره تصورات در مورد آنچه فناوری به ارمغان خواهد آورد، حد و مرزی نداشت. از محصولات شرکت اریکسون^۱۶  تا راندن اتومبیلی که ۶۰ مایل با راننده‌اش فاصله داشت، همه نمایشی از فناوری‌های نسل پنجم و اهمیت کاهش زمان تأخیر بود.

در این کنگــره نویــل رِی^۱۷ مدیــر ارشــد فناوری تی موبایل، در طول جلسه‌ی بحث و بررسی نسل پنجم اینترنت کمی صبر را توصیه کرد: «باور کنید نسل چهارم با مرگ فاصله‌ی زیادی دارد؛ به یک دلیل، نسل پنجم هنوز آماده نیست و هنوز به واقعیت نپیوسته است. من نمی‌توانم یک رادیوی نسل پنجمی تأسیس کنم تا با آن به مشتریانم خدمات دهم؛ اما من با نسل چهارم تجربه‌ی یک شبکه‌ی فوق‌العاده را ارائه خواهم داد… نسل چهارم هنوز جای کار فراوانی دارد… البته این سخنان به منزله‌ی آن نیست که در مورد نسل پنجم و آنچه با خود به همراه خواهد آورد، هیجان‌زده نیستیم؛ بالعکس ما عمیقاً در مورد نسل پنجم هیجان داریم.»

هیجان در مورد نسل پنجم اینترنت به حد کافی بالا است؛ نسلی که قرار نیست روی تلفن‌های هوشمند متمرکز بماند. برخی می‌گویند نسل پنجم «عصر پسا تلفن هوشمند» خواهد بود. راب توپول^۱۸  مدیرکل اینترنت نسل پنجم در شرکت اینتل^۱۹، عقیده دارد: «…. نکته آن است که اگر به آینده چشم بدوزید، خواهید دید ماشین‌های بیشتر و بیشتری با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.» اما این اتفاق ضرورتاً از طریق یک شبکه نمی‌افتد. با اطلاعاتی که آن‌ها می‌فرستند، نیازی نیست شبکه را مشغول کنند. آن‌ها می‌توانند از طریقی دیگر به یکدیگر مرتبط شوند.

طبق بررسی شرکت اریکسون تا سال ۲۰۲۱ به ‌طور تخمینی ۲۹ میلیارد وسیله‌ی مرتبط در حال کار خواهند بود. بسیاری از این ابزارها سنسورهایی خواهند داشت که به چیزهایی مانند ربات‌ها، سپرهای اتومبیل، پنجره‌ها، لباس‌ها، لوازم برقی، مسواک و … بدون وای‌فای یا بلوتوث متصل می‌شوند. هزینه‌ی این نوع ارتباط و آزادی که با خود می‌آورد، احتمالاً در «نقطه‌ی خرید»^۲۰  به محصول اضافه خواهد شد، همانند روشی که آمازون برای هزینه‌ی دانلود یک کتاب در کیندل^۲۱  استفاده می‌کند، بدون آنکه برای ارتباط هزینه‌ای پرداخت شود.

آقای توپول اشاره می‌کند: «دیگر بـرای سرویس‌های متفاوتی که دریافت می‌کنید، لازم نیســت پنـــج یا شـــش صورت‌حساب متفاوت دریافت کنید. روشن است که این بحث قطعاً با وجود بسیاری از اپراتورهای شبکه محقق خواهد داشت.»

گسـتـرش شبکـــه‌ی نسل پنجم اینترنت بـــه سرمایه‌گذاری عظیمی نیاز خواهد داشت البته آن‌هایی که این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهند با داده‌های ارزشمندی که از اتصال میلیون‌ها ابزار متفاوت به دست می‌آورند، صاحب قدرت خواهند شد.

به چالش کشیدن انحصار دوقطبی

اتومبیل‌های بدون راننده، خدمات بر اساس موقعیت مکانی را به قله‌های تازه‌ای خواهند رساند. خانم کوپرنول می‌گوید: «نسخه‌ی انسانی خدمات بر اساس موقعیت مکانی، بسیار ضعیف است. با استفاده از فناوری نسل پنجم اینترنت، سرعت دریافت اطلاعات چنان بالا خواهد رفت که به عنوان مثال صاحبان رستوران از سلیقه‌ی غذایی افرادی که از مقابل رستورانشان می‌گذرند، آگاه می‌شوند و بلافاصله برای جذب این مشتریان، پیشنهاد‌های ویژه‌ی غذایی خواهند داد.» اگر مصرف‌کنندگان به درستی با هم مرتبط شوند، کارشناسان بازاریابی خواهند توانست با استفاده از داده‌های مکانی، در این مورد که مشتریان چه کسانی هستند، به کجا می‌روند، چه چیز را دوست دارند و چه می‌خواهند، درکی کاملاً پیشرفته و به‌هنگام داشته باشند.

هدف کارشناسان بازاریابی، سرمایه‌گذاری روی این درک است. البته شاید لازم باشد نخست به تقاضاهای مشتریان پاسخ داده شود. ریچ گست^۲۲  رئیس نمایندگی تریبال وردواید^۲۳  می‌گوید: «فکر می‌کنم خواهیم دید که آینده به کجا می‌رود. داده‌های بیشتری در حال ثبت است؛ بله شرکت‌هایی مانند ورایزون حتی هوشمندتر هم خواهند شد. تا جایی که مشتریان روی چگونگی کاربرد آن داده‌ها و چیزی که در تبادل با کارشناسان بازاریابی و تولیدکنندگان لازم است، آگاهی و کنترل بسیار بیشتری به دست خواهند آورد.»

ریچ گست ادامه می‌دهد: « به گمان من در آینده‌ بازاریابی بسیار سخت‌تر می‌شود زیرا
«نقاط تماس»^۲۴ بیشتر خواهد شد. مشتریان کنترل بیشتری بر آنچه ما انجام می‌دهیم، خواهند داشت که البته این امر کار ما را پرچالش و باارزش‌تر خواهد کرد.»

تکامل فناوری همراه

دهه‌ی ۸۰ میلادی

مارتین کوپر^۲۵  به خاطر ایجاد نخستین تماس تلفن همراه در دهه‌ی ۱۹۷۰، وقتی مهندس شرکت موتورولا^۲۶بود، اعتبار گسترده‌ای کسب کرد؛ اما تا سال ۱۹۸۳ که امریتک^۲۷ شبکه‌ی نسل اول امریکا را ایجاد کرد و به مشترکان اجازه داد روی آن تماس‌های صوتی برقرار کنند، شبکه‌ای وجود نداشت. در نسل اول تلفن‌ها سخت و پرهزینه بودند و آنتن‌دهی ضعیفی داشتند.

دهه‌ی ۹۰

نسل دوم فناوری تلفن همراه با اجزای ارزان‌تر و کوچک‌تر، مصرف‌کنندگان را در سطحی انبوه تغذیه کرد و برای نخستین بار تلفن‌ها به قدری کوچک شدند که در جیب و کیف پول جای می‌گرفتند. وقتی نسل دوم از راه رسید، در ایالات‌متحده از هر ۱۰۰ آمریکایی حدود ۲ نفر تلفن همراه داشتند. تا سال ۲۰۰۰ که نزدیک پایان چرخه‌ی عمر نسل دوم بود، این رقم به ۳۹ نفر در هر ۱۰۰ نفر رسید. در آن زمان تقاضا برای کوچک‌ترین مدل‌ها به بیشترین میزان خود رسید. روندی که بعدها معکوس شد؛ وقتی مشتریان آینده، درخواست صفحه‌ی ‌نمایش‌ بزرگ برای تماشای ویدیو کردند. فناوری همچنین آینده‌ای غیرمنتظره را نوید می‌داد: امکان ارسال پیامک.

دهه‌ی ۲۰۰۰

تمرکز نسل سوم روی داده‌ها است که سرانجام به مزیت بزرگ اپل^۲۸  و گوشی آن آیفون^۲۹  با صفحه‌ی نمایش لمسی تبدیل شد. این ابداع دیدگاه‌ها را در این مورد که تلفن‌های همراه چه چیز می‌توانند باشند، تغییر داد. مشتریان به سرعت گوشی‌های صفحه کلیددار را فراموش کردند؛ با اشتیاق فراوان سراغ دانلود اپلیکیشن‌ها برای جهت‌یابی و شبکه‌های اجتماعی رفتند و قادر به تجربه‌ی مرورگرهای وب در تلفن همراه شدند. از آن‌جایی که گوشی‌های آیفون (و پس از آن ابزارهای اندرویدی) عکس می‌گرفتند و موزیک و بازی اجرا می‌کردند، مشتریان مانند سابق مجبور نبودند دستگاه‌های متعددی را با خود حمل کنند.

دهه‌ی ۲۰۱۰

نسل چهارم با تأکید بر ویدیو، این باور دیرین را رد می‌کند که هیچ‌کس نمی‌خواهد محتوای تصویری را به مدت طولانی روی تلفن همراه تماشا کند. امروزه اینکه فردی همه‌ی قسمت‌های سریال «برکینگ بد»^۳۰ را روی تلفن همراه خود تماشا کند، امری غیرعادی نیست. سرعت بالای این نسل با آسان‌تر کردن به اشتراک‌گذاری ویدیو و تصاویر، تغییراتی در شبکه‌های اجتماعی داده است که این امر خدمات غیرمنتظره‌ای مانند اوبر^۳۱  و اسنپ‌چت^۳۲  را امکان‌پذیر ساخته است.